Jakim jestem człowiekiem? Na czym polega specyfika twojej osobowości? Jak dobrze znasz siebie samego? Czy są jakieś aspekty twojej osobowości, których nie jesteś świadom? Czy inni ludzie widzą cię takim, jakim sam siebie widzisz? Jakie są najlepsze i najgorsze strony twojej osobowości?
Łatwo zadawać takie pytania, ale nieraz trudno na nie odpowiedzieć. A przecież dotyczą sedna tego, kim jesteśmy jako istoty ludzkie. Osobowość jest tym, co nas określa i odróżnia od innych ludzi.
Według Otto Kernberga istnieją dwa poziomy zaburzeń osobowości
Zaburzenia osobowości na poziomie neurotycznym
Zaburzenia osobowości na poziomie borderline i narcystycznym
Krótki opis 14 zaburzeń osobowości przedstawione w podręcznikach DSM IV
Schizoidalne – osoba apatyczna, wycofana, osamotniona. Nie pragnie ani nie potrzebuje utrzymywania związków z innymi. Jest w minimalny sposób świadoma własnych uczuć oraz uczuć innych ludzi. Nie ma żadnego celu w życiu ani ambicji, albo też ma ich niewiele.
Unikające – osoba stale wahająca się, czująca się niezręcznie, zakłopotana, zalękniona. Odczuwa napięcie w sytuacjach społecznych z powodu obawy przed odrzuceniem. Nękana ciągłym lękiem przed podejmowaniem działania. Spostrzega samą siebie jako nieudolną, gorszą od innych lub nieatrakcyjną. Czuje się samotna i pusta.
Depresyjne – osoba ponura, zniechęcona, pesymistycznie nastawiona, skłonna do rozmyślań, nastawiona fatalistycznie. Prezentuje się jako bezradna i opuszczona przez innych. Czuje się bezwartościowa, winna i bezsilna. Ocenia samą siebie jako zasługującą tylko na krytykę i potępienie.
Zależne – osoba bezradna, nieudolna, uległa, niedojrzała. Wycofuje się z pełnienia dorosłych obowiązków. Spostrzega siebie jako słabą i delikatną. Szuka pocieszenia u silniejszych.
Narcystyczne – osoba egoistyczna, arogancka, mająca przesadnie wysokie mniemanie o sobie, beztroska. Pochłonięta fantazjami i sukcesach, urodzie lub osiągnięciach. Postrzega samą siebie jako godna uwielbienia, a także istotę wyższego rzędu, zasługującą wobec tego na szczególne traktowanie.
Histrioniczne – osoba o teatralnym zachowaniu, uwodzicielska, płytka, poszukująca wrażeń, próżna. Reaguje z przesadą na najdrobniejsze nawet zdarzenia. Zachowuję się ekshibicjonistycznie, aby zyskać uwagę i przychylność innych ludzi. Spostrzega samą siebie jako atrakcyjną i pełną uroku.
Antyspołeczne – osoba impulsywna, nieodpowiedzialna, niepodporządkowująca się normom, nie do opanowania. Działa bez namysłu. Spełnia społeczne oczekiwania, o ile służy to jej samej. Lekceważy społeczne obyczaje, reguły i standardy. Spostrzega samą siebie jako wolną i niezależną.
Sadystyczne – osoba pełna wrogości, raniąca innych, okrutna, dogmatyczna. Skłonna do nagłych wybuchów wściekłości. Odczuwa zadowolenie z dominowania, zastraszania i upokarzania innych. Jest uparta i niekorygowalna.
Kompulsyjne – osoba powściągliwa, skrupulatna, okazująca innym szacunek, usztywniona. Prowadzi życie spętane regułami. Trzyma się mocno społecznych konwenansów. Spostrzega świat w kategoriach reguł i hierarchii. Siebie samą widzi jako oddaną, rzetelną, sprawną i produktywną.
Negatywistyczne – osoba pełna urazy, przekorna, sceptyczna, niezadowolona. Nie ulega oczekiwaniom innych. Celkowo działa nieefektywnie. Daje upust swojej złości w sposób pośredni, krzyżując plany innym ludziom. Jest na przemian kapryśna i rozdrażniona, a potem posępna i wycofana.
Masochistyczne – osoba uległa, unikająca przyjemności, służalcza. Czuje się godna potępienia, usuwa się w cień. Zachęca innych do wykorzystywania jej. Celowo udaremnia własne przedsięwzięcia. Poszukuje związków z partnerami, którzy ją potępiają lub źle traktują.
Paranoiczne – osoba stale mająca się na baczności, defensywna, nieufna, podejrzliwa. Przesadnie wyczulona na to, że ktoś może chcieć jej przeszkodzić lub skrzywdzić ją. Stale poszukuje dowodów potwierdzających spiskową teorię rzeczywistości. Siebie samą uważa za osobę postępującą w sposób słuszny, a i tak prześladowaną.
Schizotypowe – osoba ekscentryczna, alienująca się, dziwaczna, nieobecna duchem. Przejawia osobliwe maniery i zachowania. Odczytuje myśli innych ludzi. Zaabsorbowana niezwykłymi marzeniami i dziwnymi przekonaniami. Zaciera granice między rzeczywistością a światem fantazji.
Z pograniacza (borderline) – osoba nieprzewidywalna, manipulatorska, niestabilna. Panicznie boi się porzucenia przez innych i odosobnienia. Przeżywa gwałtownie zmieniające się nastroje. Przechodzi nagle z uczucia miłości do nienawiści i na odwrót. Widzi siebie oraz innych ludzi raz w białych, a raz czarnych kolorach.
